Sprawności

Wymagania

konieczne

(ocena: dopuszczający)

podstawowe

(ocena: dostateczny)

rozszerzone

(ocena: dobry)

dopełniające

(ocena: bardzo dobry)

UCZEŃ

I. Odbiór odpowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji

·      czyta poprawnie tekst, wyznaczając głosowo granice zdań

• słucha uważnie wypowiedzi nauczyciela i uczniów

• określa temat tekstu

• zna pojęcia autor, narrator, czytelnik, słuchacz
• rozpoznaje tekst literacki

• rozpoznaje formy gatunkowe wypowiedzi (zaproszenie, życzenia, ogłoszenie, przepis)
• wydobywa z tekstu wskazane informacje
• wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost
• rozumie treść pytań,  poleceń i nieskomplikowanych informacji
• zna pojęcie prawda, fałsz

• zna pojęcie tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie
• korzysta  ze słownika ortograficznego
• potrafi odnaleźć wskazane hasło w encyklopedii
• zna pojęcie podmiot, orzeczenie, określenia

• zna pojęcie zdanie pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte

• wie, na jakie pytania odpowiada rzeczownik, czasownik, przymiotnik i przysłówek
• rozpoznaje w tekście formy liczb odmiennych części mowy

• odczytuje proste znaki i piktogramy

·      czyta poprawnie  tekst, zwracając  uwagę na znaki interpunkcyjne

• słucha uważnie całości wypowiedzi nauczyciela i uczniów
• określa główną myśl tekstu

• odróżnia autora od narratora

• rozpoznaje tekst informacyjny
• odróżnia formy gatunkowe wypowiedzi

• porządkuje informacje z tekstu
• odczytuje informacje wyrażone wprost
• rozumie dosłowne znaczenia wyrazów

• określa prawdziwość informacji dotyczącej tekstu
• zna pojęcie akapit

• zna budowę słownika ortograficznego
• wyszukuje hasła w encyklopedii
• rozpoznaje podmiot i orzeczenie w zdaniu, wyodrębnia związek główny
• odróżnia zdanie od wypowiedzenia bez czasownika

• rozpoznaje w wypowiedziach rzeczownik, czasownik, przymiotnik i przysłówek
• rozpoznaje w tekście formy czasów i rodzajów gramatycznych

·      rozpoznaje emocje  na podstawie wyrazu twarzy

·      czyta płynnie tekst, podkreślając  głosem ważne słowa

·      nawiązuje do wypowiedzi innych we własnej pracy

·      samodzielnie wydobywa z tekstu istotne informacje

·      określa relacje autor – narrator – czytelnik (słuchacz)

·      odróżnia tekst literacki od informacyjnego

·      zna funkcje różnych form gatunkowych wypowiedzi

·      odróżnia informacje ważne od drugorzędnych

·      dostrzega w tekście treści wyrażone wprost i pośrednio

·      rozumie proste przenośne znaczenia wyrazów

·      wyodrębnia przesłanki w tekście

·      wyodrębnia w tekście cząstki kompozycyjne

·      korzysta ze słownika wyrazów bliskoznacznych

·      korzysta z informacji zawartych w encyklopedii

• rozróżnia wyrazy określane i określające

·      rozpoznaje w tekście zdanie pojedyncze rozwinięte oraz nierozwinięte i rozumie ich funkcje

·      odróżnia rzeczowniki własne od pospolitych

·      rozpoznaje w tekście formy osób

·      rozpoznaje emocje wyrażane gestami i postawą

·      czyta tekst, stosując odpowiednie tempo i intonację w zależności od treści

•  wykorzystuje wysłuchane wypowiedzi we własnej pracy

• twórczo wykorzystuje informacje z tekstu
• wyjaśnia funkcję autora i narratora w tekście
• określa funkcje tekstu literackiego i informacyjnego
• wyodrębnia elementy charakterystyczne dla różnych form gatunkowych

• hierarchizuje informacje

• odczytuje treści wyrażone wprost i pośrednio
• odróżnia znaczenia dosłowne wyrazów od prostych znaczeń przenośnych
• wyciąga wnioski z tekstu

• określa funkcję wstępu, rozwinięcia, zakończenia
• określa funkcje słowników

• korzysta z różnych źródeł informacji
• wyjaśnia funkcję orzeczenia, podmiotu i określeń w zdaniu

• wyodrębnia równoważnik zdania w tekście

·      wskazuje różnice między rzeczownikiem, czasownikiem, przymiotnikiem i przysłówkiem

• określa funkcje form liczb, czasów, rodzajów i osób w wypowiedzi
• nazywa emocje wyrażane za pomocą różnych form ekspresji

II. Analiza i interpretacja tekstów kultury

• nazywa reakcje czytelnicze

• wypowiada się na temat sytuacji bohatera literackiego i filmowego
• wypowiada się na temat postaci literackiej

• odróżnia dzieło literackie od filmu

• zna pojęcie fikcja literacka

• wymienia prawdopodobne (realistyczne) elementy świata przedstawionego

• zna pojęcie epitet, porównanie, przenośnia

• rozpoznaje wers, zwrotkę i refren, wskazuje rymy w wierszu

• posługuje się terminami scena, aktor w kontekście widowiska teatralnego
• przedstawia wybrane fakty dotyczące historii kina

• odróżnia film od programu informacyjnego

• wyodrębnia wydarzenia w tekście
• wie, że bohater jest jednym z elementów świata przedstawionego w utworze
•  identyfikuje opowiadanie, komiks, baśń, przysłowie

• odczytuje teksty literackie na poziomie dosłownym

• używa pojęcia przesłanie w odniesieniu do baśni
• posługuje się pojęciami dobro – zło w odniesieniu do treści baśni
• czyta większość wymaganych lektur przynajmniej we fragmentach i analizuje podstawowe elementy ich  świata przedstawionego

• opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi tekstów literackich
• określa sytuację bohatera literackiego i filmowego

• wskazuje pozytywne i negatywne cechy bohatera

• rozpoznaje różne teksty kultury

• odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości
• wymienia nieprawdopodobne (fantastyczne) elementy świata przedstawionego
• odróżnia uosobienie od ożywienia

•  odróżnia wiersz ciągły od stroficznego i rymowy od wiersza bez rymów

• posługuje się terminami kostium, rekwizyt w kontekście widowiska teatralnego
• posługuje się pojęciami związanymi z filmem (aktor, reżyser, kadr, plan filmowy)
• rozpoznaje wybrane gatunki filmowe

• omawia wydarzenia w tekście
• krótko prezentuje najistotniejsze informacje o bohaterze
•  odróżnia wiersz od innych tekstów kultury

• odbiera różne teksty kultury na poziomie dosłownym

• wie, że obecność przesłania jest jedną z cech baśni
• rozróżnia pozytywne i negatywne zachowania bohaterów literackich
• czyta większość wymaganych lektur w całości i analizuje ich świat przedstawiony

• opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi różnych tekstów kultury
• porównuje sytuację bohatera z własnymi doświadczeniami

• prezentuje swój pogląd na temat bohatera

• odróżnia prozę od poezji

• odróżnia fikcję filmową od rzeczywistości
• wypowiada się na temat fantastyki w baśniach

• wskazuje w tekście literackim epitety, porównania, przenośnie (w tym uosobienia i ożywienia)

·      określa rolę rymów w wierszu

• wyodrębnia różne elementy składające się na widowisko teatralne
• rozpoznaje poszczególne plany filmowe

• wyjaśnia różnicę między  filmem animowanym a innymi gatunkami filmowymi
• analizuje przebieg zdarzeń

• wypowiada się na temat uczuć i przeżyć bohatera

• wymienia cechy opowiadania, komiksu, baśni tradycyjnej i współczesnej
•  odczytuje przenośne sensy utworu opartego na nieskomplikowanych konstrukcjach metaforycznych
• odczytuje przesłanie baśni

• zestawia wartości i ich przeciwieństwa na zasadzie kontrastu
• czyta wszystkie wymagane lektury w całości i interpretuje wybrane wątki

• opisuje emocje towarzyszące odbiorowi tekstów kultury
• komentuje sytuację bohatera

• posługuje się argumentami, wyrażając swój stosunek do postaci
• wskazuje środki artystycznego wyrazu charakterystyczne dla literatury i filmu
• określa rolę autora tekstu w kreowaniu fikcji literackiej
• wypowiada się na temat elementów fantastycznych w utworach współczesnych

• objaśnia funkcje językowych środków stylistycznych

• używa pojęć wiersz ciągły, stroficzny, rymowy, bezrymowy  podczas analizy wiersza
• rozpoznaje środki wyrazu charakterystyczne dla pantomimy
•  określa właściwości i funkcje poszczególnych planów filmowych
• nazywa tworzywo przekazów audiowizualnych (ruchome obrazy, dźwięk)
• stosuje słownictwo określające następstwo zdarzeń
• określa motywy działania bohatera

• wyjaśnia funkcję przysłowia

•  odczytuje proste symbole i alegorie

• formułuje samodzielnie przesłanie baśni
• odczytuje wartości i antywartości wpisane w teksty kultury
• czyta wszystkie wymagane lektury w całości i interpretuje je w połączeniu z kontekstami

III. Tworzenie wypowiedzi

• udziela poprawnych i logicznych odpowiedzi na pytania
• przedstawia się w kilku zdaniach

• formułuje poprawnie pytania podczas rozmowy
• tworzy wypowiedzi wyrażające różne intencje, np. prośbę, polecenie, podziękowanie, przepraszanie
• redaguje według podanego wzoru użytkowe formy wypowiedzi: list prywatny (tradycyjny i e-mail), kartkę z pozdrowieniami, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, przepis kulinarny, proste notatki w różnych formach
• redaguje według podanego wzoru opowiadanie odtwórcze, opis przedmiotu, opis miejsca,

• wydziela margines i dba o estetykę tekstu

• sporządza według podanego wzoru odtwórczy plan ramowy wypowiedzi
• słucha z uwagą uczestników rozmowy
• czytając głośno, uwzględnia kropkę znak zapytania lub wykrzyknik na końcu wypowiedzeń
• wygłasza tekst z pamięci

• rozróżnia wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące

• buduje logiczne zdania

• stara się przestrzegać poprawności gramatycznej wyrazów odmiennych

• tworzy przysłówki od przymiotników

• zna zasady pisowni:

–  rz, ż, ó, u, h, ch,

– nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami

– wielką i małą literą

– ą i ę

– i po spółgłoskach

• zamyka wypowiedzenia oznajmujące kropką

• operuje poprawnie słownictwem skoncentrowanym przede wszystkim wokół tematów:

dom, rodzina, szkoła i nauka, środowisko przyrodnicze i społeczne

• krótko wypowiada się na podany temat związany z otaczającą rzeczywistością
• dostosowuje  sposób przedstawiania do sytuacji komunikacyjnej

• formułuje logiczne pytania do tekstu
• stosuje różne typy wypowiedzeń w zależności od zamierzonego celu

• redaguje samodzielnie użytkowe formy wypowiedzi

• redaguje samodzielnie opowiadanie odtwórcze, opis przedmiotu i miejsca

• wyróżnia istotne treści w tekstach użytkowych

• sporządza samodzielnie odtwórczy plan ramowy wypowiedzi
• mówi na temat, uczestnicząc w rozmowie
• czytając głośno, uwzględnia przecinki w wypowiedzeniach

• recytuje tekst poetycki

•  używa świadomie wypowiedzeń oznajmujących, pytających i rozkazujących

• tworzy poprawne wypowiedzenia pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte

• przestrzega poprawności gramatycznej wyrazów odmiennych, tworząc wypowiedzi o nieskomplikowanej strukturze językowej
•  używa przymiotników i przysłówków we właściwych kontekstach

• stara się przestrzegać poprawności ortograficznej w zakresie pisowni:

–  rz, ż, ó, u, h, ch,

– nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami

– wielką i małą literą

– ą i ę

– i po spółgłoskach

w podanym zestawie ortogramów

• stosuje poprawnie kropkę, znak zapytania lub wykrzyknik  na końcu wypowiedzeń
• tworzy rodziny wyrazów

• wypowiada się logicznie na podany temat związany z poznanymi tekstami kultury
• stosuje formy grzecznościowe w wypowiedzi ustnej i pisemnej (pozdrowienia, list, życzenia SMS)
• formułuje pytania o zróżnicowanej budowie
•  posługuje się pozawerbalnymi środkami komunikowania się stosownie do okoliczności
• redaguje użytkowe formy wypowiedzi, stosuje odpowiednie słownictwo

• redaguje opowiadanie twórcze oraz rozwinięty opis przedmiotu i miejsca

• tworzy wypowiedzi zgodne z cechami kompozycyjnymi danej formy
• stosuje jednolitą formę wypowiedzeń (bez czasownika) w zapisie planu ramowego
•  włącza się do rozmowy w kulturalny sposób
• czytając głośno, uwzględnia różne znaki interpunkcyjne

• artykułuje prawidłowo głoski podczas recytacji
• używa wypowiedzeń wykrzyknikowych ze świadomością ich funkcji

• tworzy poprawne wypowiedzenia pojedyncze i złożone

• stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych

• uwzględnia w wypowiedziach różne natężenie cech i właściwości
• stosuje w większości wyrazów zasady pisowni:

–  rz, ż, ó, u, h, ch,

– nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami

– wielką i małą literą

– ą i ę

– i po spółgłoskach

w podanym zestawie ortogramów

• stosuje poprawnie kropkę w zapisie dat

• odróżnia wyrazy pokrewne od bliskoznacznych

• świadomie porządkuje i komponuje treść swoich wypowiedzi
• dostosowuje sposób wyrażania się do zamierzonego celu

• formułuje pytania o charakterze uogólniającym
• podkreśla intencje wypowiedzi pozawerbalnymi środkami porozumiewania się

• redaguje użytkowe formy wypowiedzi, stosując środki językowe podkreślające intencję wypowiedzi

• redaguje charakteryzujące się bogactwem językowym opowiadanie oraz opis przedmiotu i miejsca
• rozplanowuje kompozycję układu treści w różnych formach notatek
• dba o zwięzłość wypowiedzi w zapisie planu ramowego

• reaguje na wypowiedzi innych rozmówców
• czytając głośno, przekazuje intencję tekstu

• głosowo interpretuje tekst

• zapisuje poprawnie wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące, wykrzyknikowe
• przekształca zdanie pojedyncze w równoważnik zdania i odwrotnie ze świadomością celu
• poprawnie stosuje w wypowiedzi wyrazy o trudnej odmianie

• używa we właściwych kontekstach przymiotników i przysłówków o różnych natężeniach cechy
• stosuje we wszystkich wyrazach zasady pisowni:

–  rz, ż, ó, u, h, ch,

– nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami i przysłówkami

– wielką i małą literą

– ą i ę

– i po spółgłoskach

w podanym zestawie ortogramów

• poprawnie używa różnych znaków interpunkcyjnych

• stosuje świadomie w swoich wypowiedziach związki frazeologiczne

Sprawności

Wymagania

konieczne

(ocena: dopuszczający)

podstawowe

(ocena: dostateczny)

rozszerzone

(ocena dobry)

dopełniające

(ocena: bardzo dobry)

UCZEŃ

I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji

·      czyta poprawnie tekst, wyznaczając głosowo granice zdań, zwracając uwagę na znaki interpunkcyjne

·      czyta poprawnie tekst, podkreślając głosem ważne słowa

·      czyta płynnie tekst, podkreślając odpowiednią modulacją nastrój i emocje bohaterów

·      czyta tekst, stosując odpowiednie tempo i intonację w zależności od treści

• słucha uważnie wypowiedzi nauczyciela i uczniów

• słucha uważnie wszystkich wypowiedzi nauczyciela i uczniów

·      nawiązuje do wypowiedzi innych we własnej pracy

·      wykorzystuje wysłuchane wypowiedzi we własnej pracy

• określa temat oraz kategorie dotyczące podstawowych elementów świata przedstawionego tekstu

• wydobywa istotne informacje z tekstu

·      samodzielnie wydobywa z tekstu wiele informacji

• twórczo wykorzystuje informacje z tekstu

• zna pojęcia: autor, narrator, czytelnik, słuchacz, nadawca, odbiorca wypowiedzi

• odróżnia autora od narratora oraz nadawcę od odbiorcy wypowiedzi

·      określa relacje autor – narrator – czytelnik (słuchacz) oraz nadawca – odbiorca wypowiedzi

·      wyjaśnia funkcję nadawcy i odbiorcy w odniesieniu do różnego typu wypowiedzi

• rozpoznaje tekst literacki oraz tekst informacyjny

• odróżnia tekst literacki od informacyjnego

·      porównuje wybrane elementy tekstów literackich i informacyjnych

·      określa funkcje tekstu literackiego i informacyjnego

• rozpoznaje formy gatunkowe wypowiedzi (zaproszenie, życzenia, gratulacje, zawiadomienie, ogłoszenie, instrukcję)

• odróżnia formy gatunkowe wypowiedzi

·      zna funkcje różnych form gatunkowych wypowiedzi

• wyodrębnia elementy charakterystyczne dla różnych form gatunkowych

• porządkuje informacje z tekstu

·      odróżnia informacje ważne od drugorzędnych

• hierarchizuje informacje

• ocenia wpływ porządkowania informacji na proces zapamiętywania

• wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost

·      dostrzega w tekście treści wyrażone wprost i pośrednio

·      wyszukuje w tekście treści wyrażone pośrednio

• odczytuje treści wyrażone wprost i pośrednio

• rozumie treść pytań, poleceń oraz prostych informacji

• rozumie dosłowne i niektóre przenośne znaczenia wyrazów w wypowiedzi

·      rozumie przenośne znaczenia wyrazów w wypowiedzi

• odróżnia znaczenia dosłowne wyrazów przenośnych w wypowiedzi

• zna pojęcia prawda i fałsz

• określa prawdziwość informacji dotyczącej tekstu

·      wyodrębnia przesłanki w tekście

• wyciąga wnioski z tekstu

• zna pojęcia: tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie, akapity

·      wyodrębnia w tekście cząstki kompozycyjne

·      określa relacje między częściami składowymi wypowiedzi

• określa funkcje części składowych wypowiedzi

• korzysta ze słownika ortograficznego

·      zna budowę słownika języka polskiego oraz słownika wyrazów obcych

·      korzysta ze słownika wyrazów bliskoznacznych, słownika języka polskiego oraz słownika wyrazów obcych

• określa funkcje różnych słowników

• wyszukuje hasła w encyklopedii

• zna budowę hasła encyklopedycznego

·      korzysta z informacji zawartych w encyklopedii

• korzysta z różnych źródeł informacji

·      rozpoznaje podmiot i orzeczenie w zdaniu

·      zna pojęcia: przydawka, dopełnienie, okolicznik sposobu, okolicznik czasu, okolicznik miejsca

·      rozpoznaje podmiot gramatyczny, szeregowy, towarzyszący oraz orzeczenie czasownikowe i orzeczenie wyrażone wyrazami typu można, warto z bezokolicznikiem

• wyjaśnia funkcję orzeczenia, podmiotu, przydawki, dopełnienia i okolicznika w zdaniu

·      odróżnia zdanie pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte, zna pojęcia zdanie pojedyncze i zdanie złożone

·      rozpoznaje w tekście zdanie pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte, zdanie pojedyncze i złożone, odróżnia zdanie i wypowiedzenie bez osobowej formy czasownika

·      rozpoznaje równoważnik zdania, określa typy zdań złożonych współrzędnie

·      określa funkcję zdań współrzędnie złożonych różnego typu

• rozpoznaje w wypowiedziach rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki, przysłówki oraz niektóre liczebniki i przyimki

·      rozpoznaje w tekście liczebniki oraz przyimki

·      wskazuje różnice między różnymi częściami mowy

·      określa funkcje różnych części mowy w wypowiedzeniu

·      rozpoznaje w tekście formy liczb, rodzajów gramatycznych, czasów odmiennych części mowy

·      odróżnia czasowniki w formie osobowej i nieosobowej oraz niektóre czasowniki dokonane i niedokonane

·      rozpoznaje rzeczowniki żywotne i nieżywotne, osobowe i nieosobowe oraz formy przypadków rzeczownika i przymiotnika

·      określa funkcje różnych form gramatycznych odmiennych części mowy w wypowiedzeniu

• odczytuje proste znaki, w tym emotikony

·      rozpoznaje emocje na podstawie wyrazu twarzy

·      rozpoznaje emocje wyrażane gestami i postawą

• nazywa emocje wyrażane za pomocą różnych form ekspresji

II. Analiza i interpretacja tekstów kultury

• nazywa reakcje czytelnicze

• opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi tekstów literackich

• opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi różnych tekstów kultury

• opisuje emocje towarzyszące odbiorowi tekstów kultury

• wypowiada się na temat sytuacji bohatera literackiego i filmowego

• określa sytuację bohatera literackiego i filmowego

• zestawia sytuację bohatera z własnymi doświadczeniami

• komentuje sytuację bohatera

• wypowiada się na temat postaci literackiej, wskazuje pozytywne i negatywne cechy bohatera

• prezentuje swój pogląd na temat bohatera

• ocenia bohatera literackiego

• posługuje się argumentami, wyrażając swój stosunek do postaci

• odróżnia dzieło literackie od innych tekstów kultury

• rozpoznaje różne teksty kultury

• odróżnia prozę od poezji

• wskazuje środki artystycznego wyrazu charakterystyczne dla różnych tekstów kultury

• zna pojęcie fikcja literacka

• odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości

• odróżnia fikcję filmową od rzeczywistości

• określa rolę autora tekstu w kreowaniu fikcji literackiej

• wymienia prawdopodobne (realistyczne) elementy świata przedstawionego

• wymienia nieprawdopodobne (fantastyczne) elementy świata przedstawionego

• wypowiada się na temat fantastyki w mitach i legendach

• wskazuje różnice między elementami świata przedstawionego mitu, legendy, baśni

• zna pojęcia: epitet, porównanie, przenośnia (w tym uosobienie i ożywienie), wyraz dźwiękonaśladowczy, neologizm

• rozpoznaje w tekście niektóre epitety, porównania, przenośnie (w tym uosobienie i ożywienie), wyrazy dźwiękonaśladowcze, neologizmy

• wskazuje w tekście literackim epitety, porównania, przenośnie (w tym uosobienia i ożywienia), wyrazy dźwiękonaśladowcze, neologizmy

• objaśnia funkcje językowych środków stylistycznych

• rozpoznaje wers, zwrotkę i refren, wskazuje rymy w wierszu, zna pojęcie rytm

• odróżnia wiersz ciągły od stroficznego i rymowy od wiersza bez rymów

• rozpoznaje wiersz wolny, zna pojęcia: rymy męskie i żeńskie oraz dokładne i niedokładne

• używa funkcjonalnie pojęć: wiersz ciągły, stroficzny, rymowy, bezrymowy, wolny oraz rymy i rytm podczas analizy wiersza

• posługuje się terminami: lalki, kostium, rekwizyty, dekoracja w kontekście widowiska teatralnego

• posługuje się terminami związanymi z teatrem lalkowym, zna pojęcie znaki teatru

• wyodrębnia różne elementy składające się na widowisko teatralne, określa funkcje znaków teatralnych

• rozpoznaje znaki teatru i środki wyrazu charakterystyczne dla teatru lalkowego

• posługuje się pojęciami związanymi z filmem: aktor, reżyser, scenariusz filmowy

• wie, jak zbudowany jest scenariusz filmowy

• posługuje się ze zrozumieniem terminem ujęcie

• określa właściwości i funkcje różnych elementów dzieła filmowego

• odróżnia film od programu informacyjnego

• wymienia cechy programu telewizyjnego o charakterze konkursowym

• wyraża opinię na temat programów telewizyjnych o charakterze konkursowym

• nazywa tworzywo przekazów audiowizualnych (ruchome obrazy, dźwięk)

• wyodrębnia wydarzenia w tekście

• omawia wydarzenia w tekście, używa pojęć wątek i akcja

• analizuje przebieg zdarzeń w ujęciu przyczynowo-skutkowym

• stosuje bogate słownictwo określające następstwo zdarzeń

• prezentuje najistotniejsze informacje o bohaterze

• wypowiada się na temat uczuć i przeżyć bohatera

• przedstawia opinię na temat bohatera

• określa motywy działania bohatera

• identyfikuje opowiadanie, powieść podróżniczą, baśń, legendę, podanie, klechdę, mit, fraszkę, wiersz, przysłowie, komiks

• odróżnia mit i legendę od baśni

• wymienia cechy charakterystyczne różnych gatunków literackich

• omawia funkcję mitów i legend

• odbiera teksty literackie na poziomie dosłownym

• odbiera niektóre teksty kultury na poziomie metaforycznym

• odczytuje przenośne sensy utworów opartych na nieskomplikowanych konstrukcjach metaforycznych

• odczytuje proste symbole i alegorie

• używa pojęcia przesłanie w odniesieniu do legendy i mitu

• odczytuje przesłanie niektórych legend i mitów

• odczytuje przesłania legend i mitów

• formułuje samodzielnie przesłanie legendy i mitu

• posługuje się pojęciami: dobro – zło, przyjaźń – wrogość, prawda – kłamstwo, pokój – wojna w odniesieniu do treści omawianych utworów

• rozróżnia pozytywne i negatywne zachowania bohaterów literackich

• zestawia wartości i ich przeciwieństwa na zasadzie kontrastu

• odczytuje wartości i antywartości wpisane w teksty kultury

• czyta większość wymaganych lektur przynajmniej we fragmentach i analizuje podstawowe elementy ich świata przedstawionego

• czyta większość wymaganych lektur w całości i analizuje ich świat przedstawiony

• czyta wszystkie wymagane lektury w całości i interpretuje wybrane wątki

• czyta wszystkie wymagane lektury w całości i interpretuje je w połączeniu z kontekstami

III. Tworzenie wypowiedzi

• udziela poprawnych i logicznych odpowiedzi na pytania

• krótko wypowiada się na podany temat związany z otaczającą rzeczywistością

• wypowiada się logicznie na podany temat związany z poznanymi tekstami kultury

• świadomie porządkuje i komponuje treść swoich wypowiedzi

• rozpoznaje oficjalną i nieoficjalną sytuację komunikacyjną

• dostosowuje sposób wyrażania się do sytuacji komunikacyjnej

• stosuje formy grzecznościowe w wypowiedzi ustnej i pisemnej (pozdrowienia, list, życzenia, gratulacje)

• dostosowuje sposób wyrażania się do zamierzonego celu

• formułuje poprawnie pytania podczas rozmowy

• formułuje logiczne pytania do tekstu

• formułuje pytania o zróżnicowanej budowie

• formułuje pytania o charakterze uogólniającym

• tworzy wypowiedzi wyrażające różne intencje, np. prośbę, polecenie, radę, podziękowanie, przeprosiny

• stosuje różne typy wypowiedzeń w zależności od zamierzonego celu

• posługuje się pozawerbalnymi środkami komunikowania się stosownie do okoliczności

• podkreśla intencje wypowiedzi pozawerbalnymi środkami porozumiewania się

• redaguje według podanego wzoru użytkowe formy wypowiedzi: list, kartkę z pozdrowieniami, ogłoszenie, zawiadomienie, zaproszenie, życzenia, gratulacje, instrukcję, proste notatki w różnych formach

• redaguje samodzielnie użytkowe formy wypowiedzi

• redaguje użytkowe formy wypowiedzi, stosuje odpowiednie słownictwo

• redaguje użytkowe formy wypowiedzi, stosując środki językowe podkreślające intencję wypowiedzi

• redaguje według podanego wzoru opowiadanie z elementami opisu, opis przedmiotu, opis postaci, opis miejsca, opis krajobrazu, dziennik, pamiętnik, sprawozdanie

• redaguje samodzielnie opowiadanie z elementami opisu, opis przedmiotu, opis postaci, opis miejsca, opis krajobrazu, dziennik, pamiętnik, sprawozdanie

• redaguje rozwinięte, poprawne stylistycznie opowiadanie z elementami opisu, opis przedmiotu, opis postaci, opis miejsca, opis krajobrazu, dziennik, pamiętnik, sprawozdanie

• redaguje poprawne, charakteryzujące się bogactwem językowym, opowiadanie z elementami opisu, opis przedmiotu, opis postaci, opis miejsca, opis krajobrazu, dziennik, pamiętnik, sprawozdanie

• wydziela margines i dba o estetykę tekstu

• wyróżnia istotne treści w tekstach użytkowych

• tworzy wypowiedzi zgodne z cechami kompozycyjnymi danej formy

• rozplanowuje kompozycję układu treści w różnych formach wypowiedzi

• sporządza według podanego wzoru odtwórczy plan ramowy i szczegółowy wypowiedzi

• sporządza samodzielnie odtwórczy plan ramowy i szczegółowy wypowiedzi

• stosuje jednolitą formę wypowiedzeń (bez czasownika) w zapisie planu ramowego i szczegółowego

• dba o zwięzłość wypowiedzi w zapisie planu ramowego i szczegółowego

• słucha z uwagą uczestników rozmowy, mówi na temat, uczestnicząc w rozmowie

• włącza się do rozmowy w kulturalny sposób

• reaguje na wypowiedzi innych rozmówców

• prezentuje własne stanowisko w rozmowie

• czytając głośno, uwzględnia kropkę, znak zapytania lub wykrzyknik na końcu wypowiedzeń

• czytając głośno, uwzględnia przecinki w wypowiedzeniach

• czytając głośno, uwzględnia różne znaki interpunkcyjne

• czytając głośno, przekazuje intencję tekstu

• wygłasza tekst z pamięci

• recytuje tekst poetycki

• artykułuje prawidłowo głoski podczas recytacji

• głosowo interpretuje tekst

• odróżnia wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące

• używa świadomie wypowiedzeń oznajmujących, pytających i rozkazujących

• używa wypowiedzeń wykrzyknikowych ze świadomością ich funkcji

• zapisuje poprawnie wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące, wykrzyknikowe

• buduje logiczne wypowiedzenia pojedyncze i złożone

• tworzy poprawne wypowiedzenia pojedyncze i złożone

·      przekształca wypowiedzenia bez osobowej formy czasownika w zdania i odwrotnie

• przekształca zdanie pojedyncze w równoważnik zdania i odwrotnie ze świadomością celu

• stara się przestrzegać poprawności gramatycznej wyrazów odmiennych

• przestrzega poprawności gramatycznej wyrazów odmiennych, tworząc wypowiedzi o nieskomplikowanej strukturze językowej

• stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych

• poprawnie stosuje w wypowiedzi wyrazy o trudnej odmianie

• tworzy przysłówki od przymiotników

• używa przymiotników i przysłówków we właściwych kontekstach

• uwzględnia w wypowiedziach różne natężenie cech i właściwości

• używa we właściwych kontekstach przymiotników i przysłówków o różnych natężeniach cechy

• zna zasady pisowni:

– rz, ż, ó, u, h, ch,

– nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami, przysłówkami i liczebnikami

– wielką i małą literą,

– ą i ę,

– i po spółgłoskach,

– końcówek -i, -ii, -ji,

– końcówek -em, -om,

– przyimków złożonych i wyrażeń przyimkowych

• stara się przestrzegać poprawności ortograficznej w zakresie pisowni:

– rz, ż, ó, u, h, ch ,

– nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami, przysłówkami i liczebnikami,

– wielką i małą literą,

– ą i ę,

– i po spółgłoskach,

– końcówek -i, -ii, -ji,

– końcówek -em, -om,

– przyimków złożonych i wyrażeń przyimkowych w zestawie ortogramów zawartych w ćwiczeniach

• stosuje w większości wyrazów zasady pisowni:

– rz, ż, ó, u, h, ch,

– nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami, przysłówkami i liczebnikami,

– wielką i małą literą,

– ą i ę,

– i po spółgłoskach,

– końcówek -i, -ii, -ji,

– końcówek -em, -om,

– przyimków złożonych i wyrażeń przyimkowych w zestawie ortogramów zawartych w ćwiczeniach

• stosuje we wszystkich wyrazach zasady pisowni:

– rz, ż, ó, u, h, ch,

– nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami, przysłówkami i liczebnikami,

– wielką i małą literą,

– ą i ę,

– i po spółgłoskach,

– końcówek -i, -ii, -ji,

– końcówek -em, -om,

– przyimków złożonych i wyrażeń przyimkowych w zestawie ortogramów zawartych w ćwiczeniach

• zna wybrane zasady dotyczące oznaczania spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych

• stara się przestrzegać zasad dotyczących oznaczania spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych w zestawie ortogramów zawartych w ćwiczeniach

• stosuje w większości wyrazów zasady oznaczania spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych w zestawie ortogramów zawartych w ćwiczeniach

• stosuje we wszystkich wyrazach zasady oznaczania spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych w zestawie ortogramów zawartych w ćwiczeniach

• zamyka wypowiedzenia oznajmujące kropką, znakiem zapytania lub wykrzyknikiem

• stosuje poprawnie kropkę, znak zapytania lub wykrzyknik na końcu wypowiedzeń, zna zasady dotyczące użycia przecinka w zdaniach pojedynczych i złożonych

• stosuje w większości wypowiedzeń poznane zasady użycia przecinka w zdaniu pojedynczym i złożonym

• stosuje we wszystkich wypowiedzeniach poznane zasady użycia przecinka w zdaniu pojedynczym i złożonym

• operuje poprawnie słownictwem skoncentrowanym przede wszystkim wokół tematów: dom, rodzina, szkoła i nauka, środowisko przyrodnicze i społeczne

• odróżnia wyrazy pokrewne od bliskoznacznych, tworzy rodziny wyrazów

• używa funkcjonalnie i we właściwych kontekstach frazeologizmów

• używa funkcjonalnie i we właściwych kontekstach archaizmów i neologizmów

Sprawności

Wymagania

konieczne

(ocena: dopuszczający)

podstawowe

(ocena: dostateczny)

rozszerzone

(ocena dobry)

dopełniające

(ocena: bardzo dobry)

UCZEŃ

I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji

• czyta sprawnie tekst, wyznaczając głosowo granice zdań, zwracając uwagę na znaki interpunkcyjne

• czyta poprawnie tekst, podkreślając głosem ważne słowa

• czyta płynnie tekst, podkreślając odpowiednią modulacją nastrój i emocje bohaterów

• czyta tekst, stosując odpowiednie tempo i intonację w zależności od treści

• słucha uważnie wypowiedzi nauczyciela i uczniów

• słucha uważnie wszystkich wypowiedzi nauczyciela i uczniów

• nawiązuje do wypowiedzi innych we własnej pracy

• wykorzystuje wysłuchane wypowiedzi we własnej pracy

• określa temat oraz główną myśl tekstu

• samodzielnie wydobywa z tekstu wiele informacji

• funkcjonalnie wykorzystuje informacje zawarte w tekście

• twórczo wykorzystuje informacje z tekstu

• używa ze zrozumieniem pojęć: autor, narrator, czytelnik, słuchacz do określenia nadawcy i odbiorcy wypowiedzi

• wyjaśnia na przykładach, co odróżnia autora od narratora oraz nadawcę od odbiorcy wypowiedzi

• określa relacje autor –narrator – czytelnik (słuchacz) oraz nadawca – odbiorca wypowiedzi

• wyjaśnia funkcję nadawcy i odbiorcy w odniesieniu do różnego typu wypowiedzi

• rozpoznaje tekst informacyjny, literacki i reklamowy

• objaśnia różnice między tekst informacyjnym, literackim i reklamowym

• porównuje wybrane elementy tekstów informacyjnych, literackich i reklamowych

• określa funkcje tekstu informacyjnego, literackiego i reklamowego

• odczytuje informacje zawarte w tekście reklamowym

• wskazuje opinie w tekście reklamowym

• rozpoznaje różne środki językowe i pozajęzykowe użyte w tekście reklamowym

• określa funkcję różnych środków językowych i pozajęzykowych w tekście reklamowym

• rozpoznaje formy gatunkowe wypowiedzi (zaproszenie, życzenia, gratulacje, zawiadomienie, ogłoszenie, instrukcję, przepis)

• odróżnia formy gatunkowe wypowiedzi

• objaśnia funkcje różnych form gatunkowych wypowiedzi

• wyodrębnia elementy charakterystyczne dla różnych form gatunkowych

• odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od drugorzędnych

• hierarchizuje informacje

• określa funkcję różnych informacji w tekście

• wykorzystuje umiejętność selekcjonowania informacji podczas korzystania z różnych źródeł (m.in. internetu)

• wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio

• odczytuje treści wyrażone wprost i pośrednio

• funkcjonalnie wykorzystuje informacje wyrażone pośrednio do opisu różnych elementów świata przedstawionego w utworze

• wyszukuje informacje wyrażone wprost i pośrednio w tekstach o wyższym stopniu organizacji

• rozumie dosłowne i przenośne znaczenia wyrazów w wypowiedzi

• odróżnia znaczenia dosłowne wyrazów od znaczeń przenośnych w wypowiedzi

• określa wpływ przenośnych i dosłownych znaczeń wyrazów na odbiór wypowiedzi

• określa funkcję przenośnych znaczeń wyrazów w różnych tekstach (informacyjnych, literackich, reklamowych)

• wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście

• odróżnia kłamstwo od fikcji literackiej

• rozpoznaje elementy manipulacji językowej

• odróżnia perswazję od manipulacji

• wyodrębnia w tekście części składowe i dostrzega relacje między nimi

• określa relacje między częściami składowymi wypowiedzi

• określa funkcje części składowych wypowiedzi

• funkcjonalnie wykorzystuje wiedzę o budowie tekstu do odczytywania jego sensu

• samodzielnie korzysta z informacji zawartych w słowniku ortograficznym, słowniku języka polskiego oraz wyrazów bliskoznacznych

• zna budowę i funkcję słowników wyrazów obcych, frazeologicznego oraz poprawnej polszczyzny

• korzysta ze słowników frazeologicznego oraz poprawnej polszczyzny

• korzysta z różnych typów słowników – odpowiednio do potrzeb

• samodzielnie wyszukuje hasła w encyklopedii tradycyjnej oraz internetowej

• korzysta z informacji zawartych w encyklopedii

• korzysta z informacji zawartych na tematycznych portalach internetowych

• korzysta z różnych źródeł informacji odpowiednio do potrzeb

• rozpoznaje podmiot orzeczenie, przydawkę, dopełnienie i okolicznik w zdaniu

• odróżnia orzeczenie czasownikowe od imiennego i zna ich funkcję

• objaśnia funkcję różnych części zdania

• funkcjonalnie wykorzystuje różne typy podmiotów i orzeczeń oraz inne części zdania w swoich wypowiedziach

• rozpoznaje w tekście zdania pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte, zdania pojedyncze i złożone oraz równoważniki zdań

• określa funkcję w tekście zdań pojedynczych rozwiniętych i nierozwiniętych, zdań pojedynczych i złożonych oraz równoważników zdań

• rozpoznaje różne typy zdań złożonych współrzędnie i określa ich funkcję

• celowo wykorzystuje różne typy wypowiedzeń dla osiągnięcia zamierzonych efektów

• rozpoznaje w wypowiedziach rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki, przysłówki, liczebniki, zaimki, przyimki i spójniki

• objaśnia różnice między podstawowymi częściami mowy

• określa funkcje różnych części mowy w wypowiedzeniu

• wykorzystuje wiedzę o funkcjach zaimków w swoich wypowiedziach ustnych i pisemnych

• rozpoznaje w tekście formy przypadków, liczb, osób, rodzajów gramatycznych, czasów odmiennych części mowy

• określa funkcje form przypadków, liczb, osób, rodzajów gramatycznych, czasów w wypowiedzi

• używa form strony biernej i czynnej czasownika dla uzyskania jednoznaczności treści wypowiedzi

• funkcjonalnie stosuje różne formy trybu czasownika w swoich wypowiedziach

• rozpoznaje znaczenie niewerbalnych środków komunikowania się (gest, wyraz twarzy, mimika, postawa ciała)

• nazywa emocje postaci literackich, komiksowych, filmowych wyrażane mimiką, gestami i postawą

• nazywa emocje postaci ukazanych w różnych tekstach kultury (m.in. obraz, rzeźba, fotografia), wyrażane za pomocą różnych form ekspresji

• wykorzystuje wiedzę na temat niewerbalnych środków komunikowania się w opisie postaci ukazanych w różnych tekstach kultury

II. Analiza i interpretacja tekstów kultury

• nazywa reakcje czytelnicze

• opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi tekstów literackich i filmowych

• opisuje wrażenia towarzyszące odbiorowi różnych tekstów kultury

• opisuje emocje towarzyszące odbiorowi tekstów kultury

• wypowiada się na temat sytuacji bohatera literackiego i filmowego

• określa sytuację bohatera literackiego i filmowego

• zestawia sytuację bohatera z własnymi doświadczeniami

• obiektywnie komentuje sytuację bohatera

• wyraża swój stosunek do postaci ukazanych w różnych tekstach kultury

• ocenia postać prezentowaną w tekście kultury

• posługuje się odpowiednimi argumentami, wyrażając swoją ocenę postaci

• w ocenie postaci literackiej bierze pod uwagę motywy jej postępowania

• rozpoznaje różne teksty kultury (tekst literacki, film, przedstawienie teatralne, balet, dzieło muzyczne, obraz, rzeźbę, fotografię, przedmioty sztuki użytkowej)

• odróżnia tekst literacki od publicystycznego

• wskazuje środki artystycznego wyrazu charakterystyczne dla różnych tekstów kultury

• używa pojęć charakterystycznych dla wybranej dziedziny sztuki w opisie tekstu kultury

• odróżnia fikcję literacką od rzeczywistości

• odróżnia fikcję filmową od rzeczywistości

• charakteryzuje świat fikcji artystycznej

• określa rolę autora tekstu w kreowaniu fikcji artystycznej

• wskazuje prawdopodobne (realistyczne) i nieprawdopodobne (fantastyczne) elementy świata przedstawionego

• wypowiada się na temat fantastyki w utworach fantasy i science fiction

• wskazuje różnice między elementami świata przedstawionego mitu, legendy, baśni, utworu fantasy i science fiction

• wskazuje elementy fantastyczne jako jedną z cech gatunkowych ballady

• rozpoznaje w tekście literackim porównanie, przenośnię, epitet (w tym uosobienie i ożywienie) i wyraz dźwiękonaśladowczy

• objaśnia funkcję porównania, przenośni, epitetu i wyrazu dźwiękonaśladowczego w tekście literackim

• rozpoznaje w tekście instrumentację głoskową, przerzutnię, neologizmy, archaizmy i określa ich funkcję

• objaśnia funkcję różnych językowych środków stylistycznych

• rozpoznaje wers, zwrotkę, rym, rytm, refren w utworze literackim

• objaśnia czynniki wpływające na rytm utworu

• rozpoznaje rymy męskie i żeńskie oraz dokładne i niedokładne oraz określa ich funkcję w utworze

• używa funkcjonalnie pojęć wers, zwrotka, rym, rytm, refren podczas analizy wiersza

• rozpoznaje wiersz rymowany i wiersz biały

• rozpoznaje wiersz ciągły i stroficzny

• wyjaśnia, czym charakteryzuje się wiersz wolny

• objaśnia związki między budową i znaczeniami utworu poetyckiego

• wyodrębnia elementy składające się na widowisko teatralne (gra aktorska, reżyseria, dekoracja, charakteryzacja, kostiumy, rekwizyty)

• posługuje się ze zrozumieniem terminami związanymi ze sztuką teatru

• wyjaśnia, czym różni się kabaret od innych widowisk teatralnych

• określa elementy charakterystyczne dla widowiska baletowego

• wyodrębnia elementy dzieła filmowego i telewizyjnego (scenariusz, reżyseria, ujęcie, scena, gra aktorska)

• używa ze zrozumieniem pojęć kino familijne, serial telewizyjny

• objaśnia cechy filmu kultowego

• określa właściwości i funkcje różnych elementów dzieła filmowego

• odróżnia telewizyjny program informacyjny od programu rozrywkowego

• nazywa tworzywo przekazów audiowizualnych (ruchome obrazy, dźwięk)

• identyfikuje talk-show jako program rozrywkowy

• wyraża opinię na temat programów telewizyjnych o charakterze rozrywkowym

• wyodrębnia wątki i wydarzenia w tekście oraz omawia akcję

• wskazuje wydarzenia zawiązujące akcję, punkt kulminacyjny oraz rozwiązanie akcji

• odróżnia fabułę od akcji

• określa funkcję retrospekcji w utworze literackim

• przedstawia informacje i formułuje opinie na temat bohatera

• charakteryzuje bohatera

• określa motywy działania bohatera

• używa ze zrozumieniem pojęć usposobienie, charakter, temperament podczas charakterystyki bohatera

• identyfikuje opowiadanie, powieść, baśń, legendę, mit, bajkę, fraszkę, wiersz, przysłowie, komiks

• wymienia najbardziej charakterystyczne cechy różnych gatunków literackich

• rozpoznaje różne odmiany powieści, np. przygodową, podróżniczą, obyczajową, psychologiczną, historyczną

• objaśnia cechy charakterystyczne wybranych konwencji literackich, np. fantasy, science fiction

• odbiera teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym

• odczytuje przenośne sensy utworów opartych na nieskomplikowanych konstrukcjach metaforycznych

• odczytuje proste symbole i alegorie

• interpretuje teksty kultury na poziomie kontekstualnym

• objaśnia morał bajki

• wskazuje różnice między bajką i baśnią

• przytacza i objaśnia przesłanie przypowieści

• objaśnia uniwersalny charakter przesłania bajek, baśni, mitów, legend i przypowieści

• odczytuje wartości oraz antywartości wpisane w teksty kultury, np. dobro – zło, przyjaźń – wrogość, prawda – kłamstwo, pokój – wojna, miłość – nienawiść, wierność –zdrada, zdrowie –choroba

• zestawia wartości i ich przeciwieństwa na zasadzie kontrastu

• podejmuje próby definiowania wartości wpisanych w teksty kultury

• interpretuje teksty kultury przez pryzmat wartości wpisanych w te dzieła

• czyta większość wymaganych lektur przynajmniej we fragmentach i analizuje podstawowe elementy ich świata przedstawionego

• czyta większość wymaganych lektur w całości i analizuje ich świat przedstawiony

• czyta wszystkie wymagane lektury w całości i interpretuje wybrane wątki

• czyta wszystkie wymagane lektury w całości i interpretuje je w połączeniu z kontekstami

• wypowiada się na tematy poruszane na zajęciach

• wypowiada się poprawnie i logicznie na podane tematy związane z otaczającą rzeczywistością i poznanymi tekstami kultury

• świadomie porządkuje i komponuje treść swoich wypowiedzi

• funkcjonalnie używa różnych środków językowych w swoich wypowiedziach

• dostosowuje sposób wyrażania się do sytuacji komunikacyjnej i zamierzonego celu

• stosuje formy grzecznościowe w wypowiedzi ustnej i pisemnej (pozdrowienia, list, życzenia, gratulacje)

• dostrzega związki między dostosowaniem sposobu wyrażania się i skutecznością komunikacji

• świadomie i celowo stosuje elementy stylizacji językowej w swoich wypowiedziach pisemnych

• formułuje poprawnie zbudowane i logiczne pytania do tekstu

• formułuje pytania o zróżnicowanej budowie

• formułuje pytania związane z metaforycznymi znaczeniami utworu

• formułuje pytania o charakterze filozoficznym

• tworzy wypowiedzi wyrażające różne intencje, np. prośbę, polecenie, radę, podziękowanie, przeproszenie

• posługuje się werbalnymi i pozawerbalnymi środkami komunikowania się stosownie do okoliczności

• podkreśla intencje wypowiedzi pozawerbalnymi środkami porozumiewania się

• stosuje świadomie w swoich wypowiedziach elementy perswazji językowej

• redaguje według podanego wzoru użytkowe formy wypowiedzi: list oficjalny, list prywatny, kartkę z pozdrowieniami, ogłoszenie, zawiadomienie, zaproszenie, życzenia, gratulacje, instrukcję, proste notatki w różnych formach

• redaguje samodzielnie użytkowe formy wypowiedzi

• redaguje użytkowe formy wypowiedzi, stosuje odpowiednie słownictwo

• redaguje użytkowe formy wypowiedzi, stosując funkcjonalnie i celowo różnorodne środki językowe

• redaguje według podanego wzoru opowiadanie z dialogiem i elementami opisu, opis przedmiotu, opis postaci, opis miejsca, opis krajobrazu, opis dzieła sztuki, dziennik, pamiętnik, sprawozdanie, streszczenie

• redaguje samodzielnie opowiadanie z dialogiem i elementami opisu, opis przedmiotu, opis postaci, opis miejsca, opis krajobrazu, opis dzieła sztuki, dziennik, pamiętnik, sprawozdanie, streszczenie

• redaguje rozwinięte, poprawne stylistycznie opowiadanie z dialogiem i elementami opisu, opis przedmiotu, opis postaci, opis miejsca, opis krajobrazu, opis dzieła sztuki, dziennik, pamiętnik, sprawozdanie, streszczenie

• redaguje poprawne, charakteryzujące się bogactwem językowym opowiadanie z dialogiem i elementami opisu, opis przedmiotu, opis postaci, opis miejsca, opis krajobrazu, opis dzieła sztuki, dziennik, pamiętnik, sprawozdanie, streszczenie

• wydziela margines, stosuje akapity i dba o estetykę tekstu

• stosuje w wypowiedzi pisemnej odpowiednią kompozycję i układ graficzny

• samodzielnie rozplanowuje kompozycję układu treści w różnych formach wypowiedzi

• używa różnych rozwiązań kompozycyjnych i graficznych eksponujących ważne treści w tekście

• sporządza według podanego wzoru odtwórczy plan ramowy i szczegółowy wypowiedzi

• sporządza samodzielnie odtwórczy plan ramowy i szczegółowy wypowiedzi

• stosuje jednolitą formę wypowiedzeń (bez czasownika) w zapisie planu ramowego i szczegółowego

• dba o zwięzłość wypowiedzi w zapisie planu ramowego i szczegółowego

• słucha z uwagą uczestników rozmowy, mówi na temat, prezentuje własne zdanie

• włącza się do rozmowy w kulturalny sposób

• formułuje poprawnie zbudowane argumenty i kontrargumenty w dyskusji

• przestrzega wszystkich zasad kultury dyskusji

• czytając głośno, przekazuje intencję utworu, uwzględnia różne znaki interpunkcyjne w tekście

• czytając głośno, stosuje odpowiednią intonację i właściwie akcentuje wyrazy

• funkcjonalnie używa akcentu zdaniowego do wyeksponowania znaczeń wypowiedzi

• czytając tekst, uwzględnia jego organizację rytmiczną

• opowiada o wybranych wydarzeniach z fabuły utworu

• opowiada fabułę krótkiego utworu epickiego lub fragmentu powieści

• świadomie wykorzystuje tempo mówienia i intonację podczas opowiadania

• funkcjonalnie używa różnych środków językowych i pozajęzykowych w celu zainteresowania słuchaczy

• wygłasza tekst z pamięci

• recytuje tekst poetycki oraz fragmenty prozy

• artykułuje prawidłowo głoski podczas recytacji

• głosowo interpretuje tekst

• rozróżnia i poprawnie zapisuje wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące

• używa świadomie wypowiedzeń oznajmujących, pytających i rozkazujących

• używa wypowiedzeń wykrzyknikowych ze świadomością ich funkcji

• wykorzystuje wiedzę o wypowiedzeniach mających charakter pytań retorycznych w interpretacji tekstu

• przekształca zdania złożone w pojedyncze i odwrotnie oraz zdania w równoważniki zdań i odwrotnie – odpowiednio do przyjętego celu

• wykorzystuje wiedzę o odmianie wyrazów do tworzenia poprawnych wypowiedzeń

• wykorzystuje funkcjonalnie równoważniki zdań w swoich wypowiedziach

• funkcjonalnie tworzy zdania współrzędnie i podrzędnie złożone różnego typu

• przestrzega poprawności gramatycznej wyrazów odmiennych, tworząc wypowiedzi o nieskomplikowanej strukturze językowej

• stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych

• stosuje poprawnie i celowo różne formy gramatyczne wyrazów odmiennych

• poprawnie stosuje w wypowiedzi wyrazy o trudnej odmianie

• poprawnie stopniuje przymiotniki i przysłówki

• używa we właściwych kontekstach przymiotników i przysłówków o różnych natężeniach cechy

• funkcjonalnie używa różnych stopni przysłówka w swoich wypowiedziach

• prawidłowo stopniuje trudne formy przymiotników

• zna zasady pisowni:

– rz, ż, ó, u, h, ch,

– nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami, przysłówkami, liczebnikami i zaimkami,

– wielką i małą literą,

– ą i ę,

– połączeń literowych en, em, on, om

– i po spółgłoskach,

– końcówek -i, -ii, -ji,

– końcówek -em, -om,

– przedrostków i przyrostków,

– przyimków złożonych i wyrażeń przyimkowych

i stara się ich przestrzegać

• stosuje zasady ortograficzne w zakresie pisowni:

– rz, ż, ó, u, h, ch,

– nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami, przysłówkami, liczebnikami i zaimkami,

– wielką i małą literą,

– ą i ę,

– połączeń literowych en, em, on, om

– i po spółgłoskach,

– końcówek -i, -ii, -ji,

– końcówek -em, -om,

– przedrostków i przyrostków,

– przyimków złożonych i wyrażeń przyimkowych w zestawie ortogramów zawartych w ćwiczeniach

• poprawnie zapisuje większość wyrazów zawierających trudności w zakresie pisowni:

– rz, ż, ó, u, h, ch,

– nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami, przysłówkami, liczebnikami i zaimkami,

– wielką i małą literą,

– ą i ę,

– połączeń literowych en, em, on, om

– i po spółgłoskach,

– końcówek -i, -ii, -ji,

– końcówek -em, -om,

– przedrostków i przyrostków,

– przyimków złożonych i wyrażeń przyimkowych w zestawie ortogramów zawartych w ćwiczeniach

• poprawnie zapisuje wszystkie wyrazy zawierające trudności w zakresie pisowni:

– rz, ż, ó, u, h, ch,

– nie z rzeczownikami, przymiotnikami, czasownikami, przysłówkami, liczebnikami i zaimkami,

– wielką i małą literą,

– ą i ę,

– połączeń literowych en, em, on, om

– i po spółgłoskach,

– końcówek -i, -ii, -ji,

– końcówek -em, -om,

– przedrostków i przyrostków,

– przyimków złożonych i wyrażeń przyimkowych w zestawie ortogramów zawartych w ćwiczeniach

• zna wybrane zasady dotyczące oznaczania spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych i stara się je stosować

• stosuje zasady dotyczące oznaczania spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych w zestawie ortogramów zawartych w ćwiczeniach

• poprawnie oznacza większość spółgłosek dźwięcznych i bezdźwięcznych w zestawie ortogramów zawartych w ćwiczeniach

• poprawnie oznacza wszystkie spółgłoski dźwięczne i bezdźwięczne w zestawie ortogramów zawartych w ćwiczeniach

• zna zasady użycia znaków interpunkcyjnych: kropki, przecinka, znaku zapytania, cudzysłowu, dwukropka, nawiasu, wykrzyknika i stara się je stosować w zapisie zdań złożonych i pojedynczych

• stosuje zasady dotyczące użycia znaków interpunkcyjnych: kropki, przecinka, znaku zapytania, cudzysłowu, dwukropka, nawiasu, wykrzyknika w zapisie zdań złożonych i pojedynczych

• poprawnie używa poznanych znaków interpunkcyjnych

• celowo i funkcjonalnie używa różnych znaków interpunkcyjnych

• operuje poprawnie słownictwem skoncentrowanym przede wszystkim wokół tematów:

dom, rodzina, szkoła i nauka, środowisko przyrodnicze,  społeczne i kulturowe

• odróżnia wyrazy pokrewne od bliskoznacznych oraz synonimy od antonimów

• używa funkcjonalnie i we właściwych kontekstach frazeologizmów

• używa zdrobnień, zgrubień oraz wyrazów nacechowanych emocjonalnie odpowiednio do przyjętego celu wypowiedzi